MEYAN ŞERBETİ (BİYANBALI) ŞANLIURFA’YA AİT BİR İÇECEK OLARAK TESCİLLENDİ
Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odasının Meyan Şerbeti için yaptığı coğrafi işaret tescil başvurusu kabul edildi.
2013 yılında Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Türk Patent Enstitüsü Başkanlığına yapılan müracaat kabul edilerek Meyan Şerbeti’nin Şanlıurfa’ya ait bir içecek olduğu onaylandı. Türk Patent Enstitüsü’nün Meyan Şerbeti marka tescili kararı Resmi Gazete yayınlandı.
Meyan Şerbeti‘nin 2013 yılında yapılan müracaatla Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı tarafından;
Ürünün Adı : Meyan Kökü Şerbeti,
Coğrafi İşaretin Adı : Urfa Meyan Şerbeti (Biyanbalı)
Başvuru Tarihi : 02.05.2013
Başvuru No : C2013/061
Başvuru Sahibi : Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası
Coğrafi Sınır : ŞANLIURFA
olarak yer verildi ve tescil edildi.
Meyan Şerbetinin marka tescili onaylandıktan sonra 27 Mayıs 2016 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/05/20160527.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/05/20160527.htm
MEYAN ŞERBETİ (BİYANBALI)
Biyanbalı başta Şanlıurfa olmak üzere, Kahramanmaraş, Gaziantep‘de özellikle yaz aylarında ve Ramazan Ayında çok tüketilen bir içecektir.
Şanlıurfa yöresinde meyan bitkisi; biyan, bıyan, meyan, miyan, sus, vb. olarak adlandırılmaktadır. İçecek olarak tüketilen halkın “Biyanbalı” dediği şerbet, meyan kökünden yapılmaktadır. Urfa Meyan Şerbeti (Biyanbalı) sıcakların en etkili şekilde hissedildiği Şanlıurfa’da sıcak günlerin ve Ramazanlarda iftar sofralarının olmazsa olmazıdır.
Meyan Şerbeti, meyan bitkisinin kökünden elde edilen bir içecektir. Şanlıurfa ili sınırları içerisinde, toprak ve iklim yapısı nedeniyle Birecik ve Fırat Nehri kenarında yaygın olarak ve yüksek kalitede yetişen meyan bitkisinin köklerinin ustalık içeren yöntemle şerbet haline dönüştürülüyor.
MEYAN ŞERBETİ (BİYANBALI) NASIL YAPILIR?
Biyanbalı şerbeti, meyan adlı bitkinin köklerinin ezilmesi ve suda ıslatılması ile elde edilen bir içecektir.
Meyan bitkisinin kökü ezilir ve büyük bir kaba koyulup üstüne yeterli miktarda buz ve su ilave edilir. 24-48 saat kadar suda bekletilen meyan kökleri, suya rengini ve kendine özgü tadını bırakır. Bu su süzülür ve meyan şerbeti elde edilir. Ortaya çıkan şerbet yoğun kıvamlı olduğundan su ilavesiyle birlikte soğuk olarak içilir.
Meyan bitkisinin kökü “meyan kökü” olarak bilinir ve tıpta kullanımı yaygındır. Kök, lezzetlidir, ekstrakte edilmek suretiyle kola ve meyan kökü şekeri yapımında kullanılır. Meyan kökü aynı zamanda ilaç, bira ve kolalı içeceklerin en yapımında da kullanılır.
URFA’DA EN ÇOK NERELERDE YETİŞİYOR
Meyan bitkisi Şanlıurfa’da yöre halkı tarafından toplanıyor. Yoğun olarak toplandığı yerleşim yerleri arasında ise Haliliye ilçesinde; Çamlıdere köyü, Komat, Edene, Dodaş, Mağarcık, Nalçıkan, İncirli ve Sergavur köyleri, Bozova’da; Fırat nehri kenarı, Kızlar köyü, Tülmen, Kalecik ve Yaylak köyleri, Birecik; Merkez ve Geçittepe, Keskince, Dolucak, Çiftlik, Böğürtlen, Mezra (Sarraönü, Zehri ve Savi’ye bağlı köyler), Çiçekalan, Magaralı, Akarçay, Arat, Taslıhöyük, Kural, Cerdo, Kocaali Köyleri, Birecik-Ayrancı kasabası; Baglarbası, İnaplı, Ogurcuk, Karabas köyleri, Harran; Merkez ilçe ve Mamuca, Horoz, Kubacık, Yardımcı ve Atatürk köyleri bulunuyor.
MEYAN ŞERBETİNİN (BİYANBALI) ŞANLIURFA KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ
Şerbetin Satışı ve Güğümler: Şerbetin satılacağı güğümler; sarı pirinç veya bakırdan yapılmış, 30 ila 40 litre arasında değişen büyüklükte, temiz ve kalaylıdır. İşlemeli ve gösterişli güğümlerin yanı sıra, galvanizli sacdan yapılmış sade olanları da bulunmaktadır. 50-60 yıl öncesinde tuluklarda (Tulum) da şerbet satılırdı. Büyük güğümlerle ve içine bolca buz atılmış vaziyette sırtında şerbetini dolaştıran şerbetçi, geldiğini belli etmek için tunçtan yapılmış üç-dört adet çıngırağı veya elinde taşıdığı küçük tunç tabakları birbirine ritimli vurarak dolaşır. Bu dolaşma esnasında yüksek bir sesle; “Geldim, Bırdayam… Biyanbalıcı”, “Her, derde Deva.. Böbrek Doktoru” diyerek, çarşı esnafına ve çarşıda gezenlere sesini duyurur.
Bazı hayırsever kimseler çarşıda gezen bir şerbetçi ile anlaşarak güğümündeki şerbetini ücretsiz olarak halka dağıtmasını ister ve şerbetçiye bunun ücretini öder. Şerbetçi de bu işi yaparken “sebil, sebil…” diye bağırarak yoldan geçenlere ve o anda etrafında bulunanlara şerbeti bitinceye kadar dağıtmaya devam eder. Ayrıca Cuma günleri namaz bitiminde cami önlerinde ve mezarlıkta cenaze defnedildikten sonra şerbet sebil edenler olur. Bu gelenek Şanlıurfa’da halen devam etmektedir.
MEYAN ŞERBETİNİN FAYDALARI
Bağışıklık sistemini güçlendirdiğini belirten Sağlık Uzmanları; “Ses kısıklığına iyi gelir, balgam sökülmesi, öksürük gibi rahatsızlıklar için de kullanılır.
Ateş düşürücü ve hücrelerdeki tahrişe bağlı ağrıları azaltıcı etkisi de vardır. İdrar söktürücü etkisi de bulunan meyan kökü, midedeki ülser, gastrit gibi mide hastalıklarına fayda sağlar.
Kabızlığa karşı da iyi gelen meyan kökü, kramp çözücü olarak da kullanılabilir.